Transport kontenerów morskich

Potężne statki wiozące tysiące kontenerów stały się w ostatnich latach popularnym obrazkiem. Transport kontenerów morskich to gałąź logistyki, która na przestrzeni mijających dekad rozwinęła się jak żadna inna, a terminale kontenerowe to typ portów o największej dynamice wzrostu ilości przeładunków. Jak to się stało, że ta właśnie forma dostaw wypiera inne? Jakie przewagi ma transport morski i dlaczego kontenery stały się tak ważną częścią handlu?

Transport morski i jego zalety

Przewożenie towarów drogą wodną, czy to rzeczną, czy morską, nie jest współczesnym odkryciem – taka aktywność była znana już w starożytności. Dawniej tylko w ten sposób na europejskie stoły trafiały rarytasy oraz inne dobra luksusowe z dalekich krain. Z czasem, po wynalezieniu lokomotywy parowej, a później samochodów i samolotów, żegluga straciła w pewien sposób monopol na wielkogabarytowe przewozy. Obecnie przeżywa ponownie swój okres świetności. Jakie są tego przyczyny?

 

Po pierwsze transport morski to duża pojemność i niska cena

Największą przewagą przewozu towarów drogą morską jest pojemność, zarówno kontenerowców, jak i samych kontenerów. Konstrukcja i wymiary kontenerów morskich pozwalają przewieźć bardzo dużą ilość towaru przy jednym załadunku. Redukuje to koszty logistyczne, co w efekcie korzystnie wpływa na finalną cenę, po jakiej produkty mogą być oferowane na rynku. Natomiast kontenerowce, jako specjalne statki projektowane i produkowane wyłącznie do transportu kontenerów, są w stanie pomieścić ich sporą liczbę. To ponownie przekłada się na stosunkowo niskie koszty całej dostawy. 

Co ciekawe, pojemność każdego takiego statku liczona jest w jednostce TEU (Twenty-foot Equivalent), która jest odpowiednikiem kontenera 20 stopowego, czyli obiektu o wymiarach zewnętrznych 6058 x 2438 x 2591 mm. Największy obecnie kontenerowiec świata to Ever Alot mający długość 399,99 m, szerokość 61,5 m. Powierzchnia jego pokładu wynosi 24 000 m2 i pojemność 24 000 TEU. Warto pamiętać, że poza gigantycznymi kontenerowcami, które są dedykowane na długie trasy do największych portów świata, transport morski jest także realizowany przez małe jednostki: feedery. Często dystrybuują one kontenery z dużych do mniejszych portów, a ich pojemność jest zwykle nie większa niż 2000 TEU.

 

Po drugie kontenery morskie pomieszczą nawet bardzo duży ładunek

Dzięki dostępności różnych modeli i wymiarów kontenerów transportowych, dają one możliwość przewozu bardzo zróżnicowanych wielkościowo ładunków. Przykładowo obiekty z otwartym dachem pozwalają bezpiecznie przetransportować produkty, których z różnych względów nie da się umieścić w standardowym kontenerze. Są to przykładowo ładunki przekraczające wysokość standardowej skrzyni, te, które muszą być ładowane od góry oraz takie, którymi trudno manipulować, choćby z uwagi na ciężar.

 

I po trzecie: do kontenera morskiego można spakować każdy towar

Szacuje się, że obecnie na świecie około 90% towarów transportowanych jest drogą morską, z czego aż ponad ⅔ to ładunki kontenerowane. Patrząc na te wartości, łatwo stwierdzić, że właściwie każda rzecz na świecie jest pakowana do kontenerów. Dlatego istnieje wiele ich typów dostosowanych do specyfiki przesyłanego towaru – to ogromna przewaga takich pojemników nad innymi formami pakowania produktów.

Podstawowe rodzaje kontenerów zostały określone w normie ISO i są to:

• kontenery ogólnego przeznaczenia (general purpose container),
• kontenery do ładunków suchych masowych (bulk container, dry bulk container),
• kontenery izotermiczne (thermal container),
• kontenery płytowe (platform) i typu płytowego (flatrack),
• kontenery zbiornikowe (tank container),
• kontenery lotnicze (air container),
• kontenery specjalistyczne (named cargo container).

Z powyższej listy w transporcie morskim wykorzystuje się każdy z przedstawionych powyżej modeli, poza kontenerami lotniczymi.

Najbardziej uniwersalnym typem jest ten określony jako ogólnego przeznaczenia. Doskonale nadaje się on zarówno do typowej drobnicy, jak i – po pewnych modyfikacjach – do towarów sypkich, bądź luzem. W tym celu stosuje się tzw. big bagi ładowane pneumatycznie i wypełniające w całości wnętrze kontenera.

 

Drogą morską, z wykorzystaniem kontenerów izotermicznych, można także przewozić towary wymagające utrzymania odpowiedniej temperatury. Z kolei wykorzystując kontenery zbiornikowe, możliwy jest przewóz płynów lub gazów. To rozwiązanie umożliwia również fracht ładunków niebezpiecznych, wybuchowych, palnych czy też trujących.

 

Kontenery morskie sposoby transportu

Wszystkie kontenery morskie to obiekty zaprojektowane do transportu towarów drogą morską, ale również i lądową, na znaczne odległości. Czemu to tak ważne? Bo przecież samo dostarczenie produktów do portu to za mało. Transport morski nierozerwalnie łączy się z dalszą dostawą, która musi odbyć się “po lądzie”. 

Ważną rolę w tym etapie przewożenia towarów od producenta do miejsca docelowego, odgrywa przede wszystkim transport kołowy, a zaraz po nim kolejowy. Jeśli chodzi o samochody, to do przewozu kontenerów wykorzystywane są zarówno ciągniki siodłowe z naczepą, jak i przyczepy. Dla kontenerów morskich zaprojektowany został dedykowany rodzaj naczepy kontenerowej. Jest ona wyposażona w specjalne gniazda, najczęściej są to zamki typu lift lock w rozstawach dopasowanych do kontenerów 20 i 40 stopowych, pozwalające zaryglować kontener do jego dolnych naroży w bardzo krótkim czasie.

 

Ile trwa transport morski kontenera?

To pytanie jest jednym z najczęściej zadawanych w kontekście przewozu towarów drogą morską. Wiadomo, że czas to pieniądz i każdy chciałby otrzymać towar jak najszybciej. Pod tym względem transport morski nie jest bardzo konkurencyjny, ale też nie pozostaje bardzo w tyle na przykład za dostawami koleją. Dla porównania kontenerowiec z Chin płynie do Europy od 4 do 6 tygodni (trasa między portami Gdynia-Szanghaj to ok. 33 dni), natomiast trasę około 1100 km między krajem Środka a Polską pociąg z kontenerami pokona w jakieś 17 dni. Choć warto pamiętać, że na trasach kolejowych częściej zdarzają się opóźnienia powodowane między innymi koniecznością wymiany składów ze względu na różne szerokości torów.

 

Transport morski a ekologia

Jak każdy rodzaj transportu, także żegluga nie jest obojętna dla środowiska. Jednak w porównaniu z przewozami samochodowymi, bądź dostawami lotniczymi, wypada znacznie korzystniej. Jak wynika z raportu Europejskiej Agencji Środowiska z marca 2021 roku: kolej, jak i transport morski to najmniej emisyjne wybory w transporcie zmotoryzowanym. Transport kolejowy i wodny charakteryzuje się najniższym poziomem emisji w przeliczeniu na kilometr i na przewożoną jednostkę, natomiast lotnictwo i transport drogowy emitują znacznie więcej.

Jest to z pewnością ważny powód, aby postawić na transport towarów z wykorzystaniem kontenerów morskich. Nie tylko będzie to korzystne finansowo, ale również ograniczony zostanie negatywny wpływ na środowisko naturalne.