Kiedy na początku XX wieku, nowojorska firma Bowling Green Lift-Van Company wyprodukowała pierwsze metalowe skrzynie o wymiarach 18 x 8’ x 8 stóp, nie mogła przypuszczać, że rozpoczyna rewolucję w światowym transporcie towarów. Dzieła dopełnił
przedsiębiorca Malcolm McLean, który w latach 50. zaprojektował pierwszy standardowy kontener. Zapewne i jemu nie śniło się, że stworzona przez niego “skrzynka” znajdzie zastosowanie w tak wielu obszarach życia i gospodarki.
Rewolucja transportu morskiego
Projekt Malcolma McLeana i jego pierwszy kontenerowiec Ideal X na zawsze zmieniły oblicze transportu morskiego. Stworzony przez niego kontener towarowy właściwie pozostaje standardem aż do dziś. Na początku jego długość wynosiła 33 stopy (następnie została zwiększona do 35 stóp), a szerokość i wysokość 8 stóp. Największą zaletą pomysłu Amerykanina była standaryzacja, która przełożyła się na znaczące obniżenie kosztów przewozu towarów. I choć obecnie wymiary kontenerów morskich zostały zunifikowane do rozmiarów 20 oraz 40 ft (stopowych), kluczowa zasada jest utrzymana – “skrzynki” muszą być standaryzowane.
Jeden kontener, tysiące towarów
Wymiary kontenerów są jednolite, konstrukcja podobna, ale dzięki wprowadzeniu różnych ich typów, można przewozić nimi właściwie każdy towar. To sprawia, że przewozy kontenerowe są całkowicie bezkonkurencyjne – aż ⅔ transportu morskiego na świecie to ładunki kontenerowane.
Kontenery ogólnego przeznaczenia…
I tak kontenery ogólnego przeznaczenia dobrze nadają się do tzw. drobnicy, a zarazem są najbardziej uniwersalne. Najpopularniejsze w tej kategorii są kontenery z drzwiami ulokowanymi na jednej ze ścian czołowych, podłogą wykonaną ze sklejki kontenerowej, a także wywietrznikami, które umożliwiają wentylację grawitacyjną.
Innym typem są kontenery do ładunków suchych masowych o konstrukcji bardziej wytrzymałej na obciążenia powstające podczas napełniania, przewozu i opróżniania. Są one dodatkowo wyposażone w otwory do napełniania i opróżniania, dzięki czemu idealnie nadają się do transportu ładunków stałych luzem bez opakowania.
… a także do celów specjalnych
Niezbędnym elementem łańcuchów dostaw żywności, a także innych towarów wrażliwych na zmiany temperatury, na przykład leków są kontenery izotermiczne. Swoje właściwości izolujące zawdzięczają ścianom z poliuretanu, mogą być chłodzone z wykorzystaniem agregatu chłodniczego. Kolejnym popularnym rodzajem kontenerów morskich są konstrukcje zbiornikowe. Służą one do transportu cieczy lub gazów, a zbudowane są w prosty sposób: w ramie o wymiarach standardowego kontenera umieszczony jest zbiornik. To rozwiązanie umożliwia również przewóz ładunków niebezpiecznych, wybuchowych, palnych czy też trujących.
Nie można zapominać również o ważnym wariancie kontenerów przeznaczonych do pakowania ładunków, których nie da się umieścić w standardowym kontenerze, np. z powodu ich gabarytów. Są to kontenery z otwieranym dachem. Wyróżnia się dwa ich typy: hard top, gdzie składany dach jest wykonany ze stali lub wersja bez dachu jedynie z nakładaną plandeką (zabezpieczaną do transportu linką celną).
Kontenery transportowe nie do transportu
Gdy kontenery stały się standardem w transporcie, rozpoczęła się ich “kariera” w innych obszarach. Dziś są nieodłącznym elementem krajobrazu placów budowy, miejskiej przestrzeni czy też obiektów sportowych. Ich trwała, a zarazem prosta i uniwersalna konstrukcja sprawiła, że mogą być wykorzystywane w wielu, czasem zaskakujących obszarach. Do najpopularniejszych zastosowań kontenerów należą:
- magazynowe,
- mieszkalne,
- biurowe,
- handlowe,
- gastronomiczne,
- sanitarne,
- medyczne,
- wojskowe.
Po pierwsze: magazyn
Kontener magazynowy Ultramodula.
Naturalną ścieżką rozszerzenia wykorzystywania kontenerów, była po transporcie przestrzeń magazynowa nieodłącznie związana z przewozem i dostarczaniem towarów do odbiorców. Kontenery świetnie sprawdzają się w roli magazynów z kilku powodów. Na początek warto wspomnieć o kosztach. Zakup kontenera magazynowego to niewysoka cena, szczególnie jeśli porówna się ją z wybudowaniem własnego budynku. Co ważne, koszty utrzymania kontenera po zakupie są bardzo niskie. Zazwyczaj nie ma konieczności ogrzewania go (chyba że wyjątkowo wymaga tego towar w nim przechowywany) ani też zatrudniania osoby do jego pilnowania. Kolejną zaletą jest szybkość i łatwość montażu, a także możliwość sprawnego przeniesienia w inne miejsce, gdy pojawi się taka potrzeba.
A może dom lub biuro w kontenerze?
Kontenery biurowe są doskonałym wyborem jako pierwsze biuro rozwijającej się firmy. Koszt ich postawienia jest niewielki, ponadto, przy spełnieniu kilku warunków, można to zrobić bez pozwolenia na budowę, czyli bez zbędnych i skomplikowanych formalności. Na rynku dostępne są obiekty w różnych rozmiarach, zaczynając od opcji mini o powierzchni użytkowej zaledwie 6m2, ale biuro kontenerowe można z łatwością rozbudować. Dzięki modułowej budowie kontenerów dołączanie kolejnych obiektów do istniejącej już konstrukcji jest naprawdę proste. To wygodne i optymalne rozwiązanie, bo w każdym momencie daje możliwość zwiększenia powierzchni użytkowej. I to bez przeprowadzki albo kosztownego remontu. Co ciekawe, takie biuro można rozbudować nie tylko “wszerz”, ale również w górę. Konstrukcja dobrej jakości kontenerów umożliwia ich piętrowanie.
Budownictwo mieszkalne kontenerowe to z kolei odpowiedź na wiele problemów współczesnego świata. Może być efektywnym sposobem na rozwiązanie problemu zakwaterowania ofiar katastrof naturalnych, takich jak trzęsienia ziemi, czy huragany. Może też stać się wsparciem dla przeludnionych regionów świata. Ale daje też możliwość budowania domów tymczasowych, na przykład na czas wydarzeń takich jak igrzyska olimpijskie.
Współczesna architektura wykorzystuje kontenery morskie także do stawiania osiedli mieszkaniowych w nowoczesnych, światowych metropoliach jako formę troski o środowisko naturalne. Formuła takich budynków bazuje na powtórnym wykorzystaniu kontenerów używanych przy transporcie morskim, dzięki czemu wyraźnie wpisuje się trendy ekologiczne,
Warto podkreślić, że budownictwo kontenerowe ma też swoje luksusowe oblicze. Przykładem są Quick Houses Adama Kalkina (koszt jednego to około 200 tysięcy dolarów) lub dom zaprojektowany przez Sebastiána Irarrázavala z Chile o powierzchni 350 m2.
Pawilony handlowe i gastronomiczne
Dostępność, modułowość oraz niskie koszty to wszystko sprawia, że kontenery są idealnym rozwiązaniem dla handlu. Tworzenie z ich wykorzystaniem pawilonów handlowych jest proste i szybkie, a poza tym umożliwia przeniesienie biznesu w nowe miejsce, czyli podążania za klientami. Każdy kontener handlowy może zostać wyposażony w instalację elektryczną i jest łatwy w modernizacji, a poza tym prezentuje się bardzo nowocześnie.
Skrzyniowa budowa kontenerów daje szerokie możliwości nie tylko do projektów mocno ekonomicznych jak wspomniane pawilony handlowe, ale też awangardowych i designerskich jak nietypowe kawiarnie, czy restauracje. Świetnym typem kontenera, który można w ten sposób wykorzystać, jest tzw. open side czyli wersja z otwieraną ścianą boczną. Umożliwia on bowiem aranżację bardzo otwartą, idealnie wpasowującą się na przykład w coraz bardziej popularne strefy foodtrucków.
Kontenery sanitarne, medyczne i wojskowe
Kontener sanitarny wewnątrz.
Rozwiązaniem często wykorzystywanym, na przykład na budowach, są kontenery sanitarne, w których mogą być zainstalowane toalety, umywalki i kabiny prysznicowe. Taka opcja świetnie sprawdza się również na miejskich kąpieliskach czy kompleksach otwartych basenów.
Kontenery medyczne to już bardziej złożona kwestia, ale jest doskonałym dowodem na to, jak uniwersalnym produktem są kontenery. Ich zastosowanie w sektorze medycznym może być bardzo podstawowe, np. jako punkty pierwszej pomocy podczas festiwali czy innych imprez masowych, ale może mieć też funkcję najważniejszą: ratującą życie, jeśli z kontenerów powstanie szpital na obszarze klęski żywiołowej. Kontenery medyczne były również szeroko stosowane podczas pandemii Covid-19. Zarówno z przeznaczeniem na mobilne punkty testowania czy później szczepień, jak i jako szpitale w regionach, gdzie skala zachorowań przerosła pojemność lokalnych ośrodków zdrowia.
Kontenery wykorzystuje także wojsko, budując z nich infrastrukturę mieszkalną dla żołnierzy, magazyny czy szpitale polowe. Ich mobilność i uniwersalność transportu sprawia, że stanowią doskonałe zaplecze dla armii, która szybko musi być relokowana w razie kryzysu.
Nieskończone pomysły na kontenery
Lista pomysłów na zastosowania dla kontenerów jest długa, ale z pewnością nie jest zamknięta. Prostota konstrukcji oraz szerokie możliwości modyfikacji czekają na nowe, zaskakujące patenty na ich wykorzystanie. Ograniczeniem jest jedynie ludzka wyobraźnia, a ta jak wiadomo, nie ma granic.